Jerzy Stuhr nie żyje

Jerzy Stuhr urodził się 18 kwietnia 1947 r. w Krakowie. Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych i najpopularniejszych polskich aktorów. W latach 1990–1996 oraz 2002–2008 rektor PWST w Krakowie.

Od Banialuki po międzynarodowe festiwale

W okresie licealnym zaczął występować na scenie jako aktor i udzielał się w szkolnych kółkach teatralnych. Pracował także jako bileter i organizator widowni w Teatrze Banialuka w Bielsku-Białej. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim i Wydział Aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Podczas studiów udzielał się aktorsko w Kole Naukowym Studentów oraz pracował jako wodzirej w Estradzie Krakowskiej. W 1994 r. uzyskał tytuł profesora sztuk teatralnych.
Rozpoczął pracę jako aktor w Starym Teatrze w Krakowie, w którym zadebiutował rolą Belzebuba w „Dziadach”, a następnie zagrał m.in. Wysockiego w „Nocy listopadowej”, Piotra Wierchowieńskiego w „Biesach” i Jaszę w „Wiśniowym sadzie”. Na wielkim ekranie zadebiutował jako stażysta w filmie Hieronima Przybyła „Milion za Laurę” (1971). W kolejnych latach zagrał epizody, m.in. w filmach Andrzeja Żuławskiego, Jerzego Gruzy i Antoniego Krauze. Wziął udział, kreując postać reżysera Jerzego Burskiego, w zdjęciach próbnych do filmu Andrzeja Wajdy „Człowiek z marmuru” (1976).

W 1976 zagrał swoją pierwszą główną rolę filmową – Antoniego Gralaka, młodego mężczyzny, który po opuszczeniu zakładu karnego po trzech latach odsiadki próbuje ułożyć sobie nowe życie w realiach Polski lat 70. XX wieku, w filmie Krzysztofa Kieślowskiego „Spokój” (1980). W tym okresie zagrał jeszcze w dwóch innych filmach reżysera: asystenta Stefana Bednarza w „Bliźnie” (1976) i Filip Mosz, główny bohater „Amatora” (1979). W 1978 r. premierę miały dwa filmy, w których zagrał główną rolę: „Wodzirej” Feliksa Falka i „Seans” Sławomira Idziaka, a także film Andrzeja Wajdy „Bez znieczulenia”, w którym zagrał drugoplanową postać adwokata Jerzego Porębowicza.Również w drugiej połowie lat 70. zaczął współprowadzić (z Bogusławem Sobczukiem) programy telewizyjne z cyklu „Spotkanie z Balladą”, co zapewniło mu ogólnopolską popularność.

Włoski rozdział

W 1980 r. wyjechał do Włoch, gdzie w kolejnych latach wystawiał spektakle teatralne. Nawiązał także współpracę pedagogiczną ze Szkołą Teatralną w Bolonii, Teatro Stabile w Trieście i Università degli Studi di Palermo oraz prowadził kursy aktorskie na Festiwalu Aktorów we Florencji. W 1982 r. za rolę w Mątwie Witkacego, wystawionej na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym w Spoleto, otrzymał Nagrodę Krytyki Włoskiej dla najlepszego aktora zagranicznego we Włoszech za „opanowanie języka włoskiego i jakość interpretacji”. W tym okresie zaczął występować z recitalem Patricka Süskinda „Kontrabasista”, który premierowo pokazał na festiwalu w Parmie.

„Ciemność, widzę ciemność, ciemność widzę”

Szeroką rozpoznawalność w Polsce zapewniła mu rola Maksa Paradysa w kultowym filmie Juliusza Machulskiego „Seksmisja” (1983). Umiejętności komediowe zaprezentował również w innych filmach z lat 80.: „Kingsajz” (1988), „Dekalog X” (1988) czy „Obywatel Piszczyk” (1989).

W 1990 r. został rektorem PWST w Krakowie i piastował to stanowisko przez kolejne sześć lat. W 1994 r. zadebiutował jako reżyser filmowy produkcją „Spis cudzołożnic” (1995), do której napisał także scenariusz i w której zagrał główną rolę (Gustawa). Następnie zagrał pięć ról w wyreżyserowanych przez siebie „Historiach miłosnych” (1997), za które otrzymał nagrodę za najlepszy film zagraniczny na festiwalu filmowym we Włoszech (Cinecittà) i które zaprezentował na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji. Wykreował także komediową postać komisarza Ryby w filmie Juliusza Machulskiego „Kiler” (1997) oraz w jego kontynuacji, „Kiler-ów 2-óch” (1999). W 1998 r. otrzymał nagrodę Narodowego Syndykatu Włoskich Dziennikarzy Filmowych.

Mistrz dubbingu

Ważnym rozdziałem kariery Jerzego Stuhra jest dubbing. Aktor użyczył głosu Osłu w filmie animowanym „Shrek” (2001) oraz jego kolejnych kontynuacjach. W latach 2000. nagrał serię audiobooków z baśniami Hansa Christiana Andersena na zlecenie wydawnictwa Media Rodzina.

W 2002–2008 ponownie piastował stanowisko rektora krakowskiej PWST. Zagrał główną rolę w wyreżyserowanym przez siebie filmie „Pogoda na jutro” (2003), za który otrzymał wiele międzynarodowych nagród, m.in. Nagrodę Fipresci na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wiesbden oraz nagrody publiczności na Międzynarodowym Festiwalu Operatorów Filmowych „Manaki Brothers” w Macedonii i na 27. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Denver. W 2005 otrzymał nagrodę im. Roberta Bressona od Papieskiej Rady Kultury.

Zagrał epizodyczną rolę w wyreżyserowanym przez siebie filmie „Korowód” (2007). Zagrał z Maciejem Stuhrem w filmie „Obywatel” (2014), którego był także reżyserem.

W latach 2005–2017 był przewodniczącym rady Fundacji Krakowskiego Hospicjum dla Dzieci im. księdza Józefa Tischnera.

W radiu był wojakiem Szwejkiem

Jerzy Stuhr współpracował z RMF FM przy kampanii reklamowej „Prawda czy fałsz?” oraz czytał „Przygody dobrego wojaka Szwejka”. Był również członkiem rady programowej radia RMF Classic.